Een gestrande Duitse vrouwelijke toerist ligt te puffen en te blazen, ergens op de eerste verdieping van de Medicare Clinic in het dorpje Brusubi. "Ze is behoorlijk uitgedroogd. En flink misselijk, zo te zien. Mede uit het gesprekje dat we met haar hebben gehad, kunnen we afleiden dat ze een voedselvergiftiging heeft opgelopen. We gaan zo meteen via het infuus wat vocht toedienen, en antibiotica voorschrijven", laat Roos weten. “De vitale functies hebben we al gemeten; gelukkig leverde dat niets verontrustends op", vult Floor aan.
De twee 23-jarige uit Boekel afkomstige toubabs, zoals blanken in Afrika vaak worden genoemd, hebben het druk. Dat komt voor een belangrijk deel doordat ze breed inzetbaar zijn. In eerste instantie in ondersteunende zin. Dáár waar mogelijk voert het duo, dat net als hun Gambiaanse collega's gehuld is in een smetteloos witte zorgjas, ook zelfstandig taken uit. Overigens zonder al te grote beroepsmatige (lees: juridische) risico's te nemen.
Een primeur
Beneden in de wachtruimte zijn bijna alle stoelen bezet. Dat betekent dus volop werk aan de winkel. Maar nog voordat de twee extern verpleegkundigen de handschoen oppakken om zich te ontfermen over de volgende patiënt, worden ze door de staf van de kliniek geroepen. Snel, snel, als ze willen is er een mogelijkheid een bevalling bij te wonen. Die uitgelezen kans laten ze niet zomaar aan zich voorbijgaan.
Twee uur later komt de baby ter wereld. “Voor ons allebei was dit een regelrechte primeur. In Nederland zijn we vooral bezig in de geestelijke gezondheidszorg”, verduidelijkt Roos. “Het was een redelijk zware bevalling. De vrouw is ingeknipt, waardoor ze moest worden verdoofd. Blijkbaar niet genoeg, want ze had veel pijn. Ter ondersteuning pakte Roos haar bij de voet, ik wreef voortdurend zachtjes in haar hand, doet Floor uit de doeken. “Het vreemde was dat geen enkel familielid aanwezig was. Zelfs de vader niet; het schijnt dat zoiets héél normaal is in Gambia."
Schaar
Een kleine vijftien kilometer in zuidelijke richting is Scarlett in het Tanji Community Health Center, dat er een stuk primitiever uitziet, bezig met het verzorgen van een diepe geïnfecteerde wond. Een jaap van wel tien centimeter. De patiënt, een volwassen vrouw, heeft zichtbaar vertrouwen in de 30-jarige Rosmalense. “Dit soort infecties zie je niet zo vaak in Nederland. Het is eerlijk gezegd best heftig om ermee geconfronteerd te worden", bekent Scarlett. “De ervaringen die ik hier opdoe, zijn eigenlijk met geen pen te beschrijven. Dat je op sommige 'heftige' momenten vooral kalmte en rust moet bewaren, is een eyeopener voor me."
Een paar dagen eerder was ook zij betrokken bij een bevalling. Scarlett: “Dat was natuurlijk fantastisch om mee te maken. Alleen ging het niet bepaald van een leien dakje. De moeder drukte niet hard genoeg. Ik zei: push, push. Wat kun je in zo'n geval anders? Met veel pijn en moeite is het uiteindelijk toch gelukt. Ik heb mee helpen schoonmaken en vervolgens een paar uur met de baby op m'n schoot gezeten." Het toeval wilde dat er diezelfde dag een andere kersverse moeder in het kleinschalige gezondheidscentrum de aandacht opeiste. “De baby zat nog vast aan de navelstreng. Mij kwam de eer toe om de schaar te hanteren. Niet nadenken: knippen!"
Scarlett Cuperus | Student mbo-verpleegkundige
De andere kant
Een week later maakt Scarlett nog een geboorte mee. Dit keer verloopt het allemaal een stuk sneller. De bevalling duurt nog geen half uur, wat voor een vrolijke stemming zorgt. Maar soms kan het ook mis gaan. Later in de week wordt er nog een kind geboren. In het begin verloopt alles naar wens, totdat blijkt dat de baby te maken krijgt met een acuut zuurstoftekort. Doordat beademingsapparatuur ontbreekt, stikt het kindje voordat het de kans krijgt om 'gewoon' door te ademen. “Een enorme klap. Je voelt je vreselijk onmachtig. Zoiets hoop ik nooit meer mee te maken", reageert Scarlett nadat ze de traumatische ervaring enigszins verwerkt heeft. “Je beseft dan dat je in een ontwikkelingsland als Gambia, waar de zorg veel minder goed geregeld is als in ons land, moet roeien me de riemen die je hebt."
Go for Africa - De Reis
Begin 2023 begonnen Roos en Floor samen met een 50 andere GfA-avonturiers vanuit Den Bosch aan hun circa 7500 kilometer lange reis naar Gambia. Over land in een barrel, beurtelings achter het stuur, dwars door onder andere Marokko, Westelijke Sahara, Mauritanië en een deel van Senegal. De reis verliep zonder grote problemen. Na 22 dagen bereikte de karavaan eindelijk de kleurrijke vissersplaats Tanji. Roos en Floor legden het uitdagende traject af in een stoere Ssangyong Rexton. De twee hebben de auto, die na afloop van het project is gedoneerd aan een goed doel, grotendeels betaald van sponsorgeld. Roos tot slot: “Eigenlijk was het plan dat we de reis in 2022 zouden maken. Dat ging toen niet door vanwege corona. Onze voorbereidingsperiode is daardoor langer dan gemiddeld geweest. Het tijdelijke uitstel heeft wel kansen gegeven. Om wat extra middelen binnen te halen hebben we bijvoorbeeld lunchplanken verkocht. En om geld te besparen hebben we meerdere keren geslapen in de auto, met daarin een ingebouwd bed. Het jeugdmatras van Floor sliep prima!"
Meer weten over Go for Africa? Kijk dan op www.goforafrica.nl.
